مهارتهایی که با آنها سروکار داریم را میتوان به دو دسته سخت و نرم تقسیم کرد. مهارت های نرم مهارتهایی هستند که در گذشته کمتر کسی میدانست چه مهارتهایی هستند و کسی به تقویت و بهره بردن از آنها توجه نمیکرد. اما امروزه، این مهارتها جایگاه ویژهای پیدا کردهاند و در زندگی فردی و اجتماعی بسیار کاربردی هستند. یکی از وظایف مدیر مدرسه این است که راهکارهایی برای تقویت این مهارتها در مدرسه طراحی کند. برای اینکه بتوان از این مهارتها نهایت استفاده را کرد، باید از دوران کودکی به سراغ تقویت آنها رفت و یکی از ویژگی های یک معلم خوب این است که با این مهارتها و روش تقویت آنها در دانشآموزان آشنایی داشته باشد. در این مطلب با این مهارتهای کاربردی آشنا میشویم.
مهارت های نرم (soft skills) چیست؟
مهارتهایی که انسان در طول زندگی خود کسب میکند را میتوان به دو دسته سخت و نرم تقسیم کرد. مهارتهای نرم یا همان Soft Skills مهارتهایی هستند که مربوط به باطن و خلق و خوی شما میشوند. به زبان فارسی، به آن مهارت درونفردی یا انسانی نیز گفته میشود. به طور کلی میتوان گفت که مهارتهای نرم میتوانند در نحوه تعامل شما با افراد دیگر و حتی خودتان تاثیر بگذارند و میتوانید در صورت برخورداری از تسلط کافی، از آنها در زمینههای مختلفی استفاده کنید.
مهارتهای سخت آموختنی هستند. این در حالی است که مهارتهای نرم به صورت ذاتی در انسان وجود دارند و تنها باید آنها را تقویت کرد. در نتیجه، ممکن است این سوال را از خود بپرسید که با توجه به اینکه مهارتهای سخت آموختنی و مهارتهای نرم، تقویتی هستند، پس یادگیری و تسلط به مهارتهای سخت به مراتب سختتر از مهارتهای نرم است. در پاسخ به این دیدگاه، باید بگوییم که نمیتوان این دو مهارت را با هم مقایسه دقیق کرد؛ اما چیزی که در این میان مشخص میباشد، این است که یادگیری مهارتهای نرم و تقویت آنها به مراتب سختتر از مهارتهای سخت است. چرا که مهارتهای نرم مانند مهارتهای سخت درجهبندی و مقیاس ندارند. در نتیجه، باید آنها را از زوایای شخصیتشناسی و رفتارشناسی مقایسه کنید.
مهارتهای نرم را میتوان به عنوان پایهترین و بنیادیترین مهارتها معرفی کرد که در زندگی و رشد فردی تاثیر مستقیم میگذارند. در صورتی که به این مهارتها تسلط داشته باشید، به راحتی میتوانید آینده خود را درخشانتر از همیشه بسازید. تاثیرات مهارت های نرم روی زندگی به قدری زیادی است که حتی میتواند روی شغل شما نیز تاثیر بگذارد و باعث رشد کسبوکار شود.
مهارتهای نرم تاثیرگذار در زندگی فردی و اجتماعی
اعتماد به نفس، عزت نفس، انطباقپذیری با شرایط مختلف، مدیریت صحیح زمان و برقراری ارتباطات موثر با دیگران از جمله مهارت های نرم هستند که یک دانشآموز باید بتواند در طول زندگی خود به آنها تسلط کافی را پیدا کند. چرا که عدم تقویت این مهارتها میتواند مسیر زندگی را برای او بسیار پیچیده کند.
تفاوتهایی که میان مهارت نرم و سخت وجود دارد
انسانها مهارتهای سخت را از طریق آموزش رسمی، برنامههای آموزشی و تلاش کسب میکنند. مهارتهای سخت، مهارتهای قابل سنجشی هستند که یک فرد برای انجام موفقیتآمیز یک کار خاص باید داشته باشد. کارفرمایان اغلب قبل از استخدام، مهارتهای سخت یک نامزد را آزمایش یا ارزیابی میکنند. نمونههایی از مهارتهای سخت عبارتاند از برنامهنویسی کامپیوتر، نوشتن، توسعه وب و طراحی گرافیک که در یک مدرسه هوشمند تمرکز زیادی روی آموزش آنها وجود دارد. برخی از مهارتهای سخت بیش از سایرین مورد تقاضا هستند. در نتیجه، اگر میخواهید برای کاری پذیرفته شوید که به برخی مهارتهای سخت نیاز دارد، باید در آن مقیاس ارزشبندی، نمره بالاتری را کسب کنید.
مهارتهای سخت را میتوان در طول زمان آموخت و در آنها بهتر شد؛ اما کسب و تغییر مهارتهای نرم به مراتب دشوارتر است. بهعنوانمثال، مهارت های نرم مورد نیاز برای یک پزشک، همدلی، درک، گوش دادن فعال و رفتار خوب در کنار بیمار است. از سوی دیگر، مهارتهای سخت لازم برای یک پزشک شامل درک وسیع بیماریها، توانایی تفسیر نتایج و علائم آزمایش، و درک کامل آناتومی و فیزیولوژی است که همه آنها به عنوان مهارتهای سخت شناخته میشوند.
اهمیت مهارتهای نرم در زندگی بیشتر است یا مهارتهای سخت؟
درباره مهارتهای سخت و نرم، همواره سوالاتی مطرح میشوند که یکی از مهمترینهای آنها مربوط به اهمیت بیشتر یکی از این دو میشود. در طول زندگی با موقعیتها و چالشهای مختلفی مواجه میشوید که توصیه میکنیم برای موفقیت در آنها، نیاز دارید تا از یک یا هر دوی مهارتهای سخت و نرم استفاده کنید. برای داشتن یک زندگی موفق، نیاز است که در عین برخورداری از مهارت های نرم مناسب، مهارتهای سخت زیادی نیز بیاموزید. اما اگر چنین چیزی وجود نداشته باشد، ممکن است روزی فردی به جایی رسیده باشد که از نظر فنی و تخصص، کمتر کسی به جایگاه او برسد، اما به دلیل نداشتن مهارتهای نرم کافی نتواند در آن موقعیت شغلی که درخور او است، استخدام شود. در واقع، او باید بتواند در عین اینکه تخصص خوبی دارد، قدرت انعطافپذیری و انطباقپذیری، قدرت ایجاد تغییر، همدلی، برقراری ارتباط با دیگران، تاثیرگذاری بر دیگران و مواردی مانند آن را نیز در خود پرورش بدهد. تقویت این مهارتها باعث میشود که دیگر مانند یک ربات بهنظر نرسید.
اگر بتوانید مهارت های نرم را در دانشآموزان خود تقویت کنید، نتیجه آن را به وضوح در زندگی او خواهید دید. چرا این مهارتها مستقیم روی روحیه و رفتار فرد تاثیر میگذارند. در نتیجه، زمانی که این مهارتها در یک دانشآموز پرورش پیدا کنند، با اعتماد به نفس بیشتر درس میخوانند و برای بهبود شرایط زندگی خود قدم برمیدارند.
برخی از مهارتهای نرم که باید آنها را بشناسید
شاید ندانید که مهارتهای نرم چند دسته دارند. از جمله انواع مهارتهای نرم رایج میتوان به ارتباط، حل مسئله، سازگاری و اخلاق اشاره کرد. هرکدام از این مهارتها اصول خاص خود را دارند و در مواقعی خاصی بهکار گرفته میشوند.
مهارت ارتباط؛ یکی از مهمترین مهارت های نرم
از جمله مهمترین مهارت های نرم میتوان به مهارت ارتباط اشاره کرد. این مهارت در تمام بخشهای زندگی از جمله تحصیل و مصاحبههای کاری کارآمد است و میتواند دانشآموز را به مسیری بهتر برای موفقیت هدایت کند. مهارتهای ارتباطی خود به چند دسته نیز تقسیم میشوند که از جمله آنها میتوان به گوش دادن، اعتماد به نفس، حل تعارض، مذاکره، سخنرانی عمومی، نوشتن، ارتباط غیرکلامی و همدلی اشاره کرد.
مهارت نرم حل مسئله
یکی از دیگر دستههای کلی مهارت های نرم، مهارت حل مسئله است. چه در دوره تحصیل و چه بعد از فارغالتحصیلی، یک فرد باید بتواند مهارت حل مسئله خود را به خوبی تقویت کند تا در زندگی موفق شود. برای تقویت این مهارت راهکارهای مختلفی در مدارس در نظر گرفته میشوند که از جمله آنها میتوان به گروهبندی و حل مسائل به صورت تیمی اشاره کرد. درست مانند مهارت ارتباطی، مهارت حل مسئله نیز از چند مهارت زیرمجموعه تشکیل شده است که از جمله آنها میتوان به خلاقیت، پژوهش، مدیریت ریسک، کارهای گروهی، تفکر انتقادی، تحلیل و بررسی و تصمیمگیری اشاره کرد.
مهارت خلاقیت؛ یکی از مهمترین زمینهها و دستهبندیهای مهارت نرم
یکی از مهمترین مهارت های نرم که باید حتما به آن توجه کنید، مهارت خلاقیت است. در مهارت خلاقیت، دانشآموز که بعدا به یک فرد بالغ و جویای کار تبدیل میشود، میتواند با کمک مهارتهای سختی که بهدست آورده است، برای موفقیت خود تلاش کند. ترکیب این دو مهارت با هم باعث میشود که او بتواند راهکارهای جدیدی برای کسبوکار دلخواه خود ایجاد کند. از جمله مهارتهای نرم دیگر که وابسته به مهارت خلاقیت هستند، به کنجکاوی، یادگیری از دیگران، روشنفکری، ریسکهای حسابشده، نوآوری و آزمایش میتوان اشاره کرد.
مهارت سازگاری
یکی از دیگر مهارتهای نرم، مهارت سازگاری است. دانشآموز، در مراحل بعدی زندگی خود در شرایط مختلفی قرار میگیرد که باید بتواند با آنها سازگاری پیدا کند. از جمله مهارتهای وابسته به سازگاری میتوان به ثبات، سازمان و خوشبینی اشاره کرد.
برخی از دیگر مهارتهای وابسته به سازگاری در لیست زیر قرار دارند:
- مهارت انعطافپذیری
- حفظ اشتیاق
- مشارکت در امور
- مهارت صبر
- پرورش طرز فکر در جهت رشد
مهارت نرم؛ موضوعی که باید حتما به دانشآموزان آموزش داده شود
مهارتهای نرم توانایی این را دارند که زندگی دانشآموز را به کلی متحول کنند و باعث افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس درس شوند. یک معلم یا مدیر مدرسه وظیفه دارد که با تقویت این مهارتها، آیندهای درخشانتر را برای شاگردان خود رقم بزند. برای آموزش مهارتها در مدارس بهتر است از نرمافزارهای کمکآموزشی و نرمافزارهای مدیریت آموزش استفاده کنید. یکی از این نرمافزارها، نرمافزار مدرسه دایاموز است. دایاموز میتواند آموزش را برای معلم و یادگیری را برای دانشآموز بسیار آسان کند و به همین خاطر میباشد که امروزه توانسته است طرفداران زیادی پیدا کند.
