همه معلمان باسابقه می‌دانند که اگر دانش‌آموزان آن‌ها درگیر فرایند یادگیری نباشند و در کلاس‌ها مشارکت فعال و مستمر نداشته باشند، نمی‌توانند مطالبی که در کلاس ارائه شده را به خوبی درک کنند و به اهداف یادگیری دست پیدا کنند. همیشه بزرگ‌ترین چالش برای معلمان درگیر کردن دانش‌آموزان با فعالیت‌های کلاسی بوده است. اما در حال حاضر روش‌هایی برای افزایش علاقه‌مندی و مشارکت دانش‌آموزان در کلاس به وجود آمده است. یکی از این راه‌ها یادگیری مبتنی بر بازی است که در آن مطالب درسی از طریق بازی‌های مختلف به دانش‌آموزان ارائه داده می‌شود. در این مطلب با روش‌های مختلف برای افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس آشنا می‌شویم.
روش‌های افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس
معلمان می‌توانند بر اساس مشارکت دانش‌آموزان در کلاس، عملکرد دانش‌آموزان را ارزیابی کرده و روند یادگیری آن‌ها را بررسی کنند. دانش‌آموزان باید درگیر فعالیت‌های درسی پیچیده شوند و حتما تکالیف خود را انجام دهند. درس‌های که برای دانش‌آموزان طراحی می‌شوند باید فراتر از تمرین‌های معمولی و سطحی باشند تا ذهن آن‌ها برای یادگیری مطالب جدید درگیر شود و بتوانند از مطالبی که یاد گرفته‌اند در موقعیت‌های مختلف استفاده کنند. درگیر کردن دانش‌آموزان با مفاهیم پیچیده یکی از مهم‌ترین اصول یک مدرسه هوشمند است. برای افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس چند راهکار را به شما پیشنهاد می‌کنیم که:
- سعی کنید با دانش‌آموزان خود صمیمی باشید
- برای شروع هر درس آمادگی ذهنی ایجاد کنید
- هر درس را مرحله به مرحله ارائه دهید
- به دانش‌آموزان بگویید که درباره هر درسی یک مقاله کوتاه بنویسند
- تفکر خلاق را در دانش‌آموزان خود تقویت کنید
- از روش‌های مختلف پرسش و پاسخ استفاده کنید
- طرح درس را برای دانش‌آموزان توضیح دهید
- نقاط ضعف دانش‌آموزان را بگویید و برای آن‌ها راهکاری پیشنهاد دهید
سعی کنید با دانش‌آموزان خود صمیمی باشید
هر چه با دانش‌آموزان خود صمیمی‌تر باشید، آن‌ها ترس کمتری برای مشارکت در کلاس خواهند داشت. اشتباه کردن در روند یادگیری طبیعی است و نمی‌توانیم بگوییم اگر دانش‌آموزی اشتباه کند، دیگر درس را یاد نمی‌گیرد. دانش‌آموزانی که احساس می‌کنند با معلم خود صمیمی هستند، بیشتر برای یادگیری تلاش می‌کنند و به دنبال جواب‌های درست می‌گردند. صمیمت با دانش‌آموزان، ذهن آن‌ها را برای دریافت مطالب جدید باز می‌کند.
برای شروع هر درس آمادگی ذهنی ایجاد کنید
هر زمان که می‌خواهید درس جدیدی شروع کنید، تمرینی به دانش‌آموزان بدهید که اکثر آن‌ها بتوانند این تمرین را انجام دهند. این‌گونه اعتماد به نفس دانش‌آموزان برای مشارکت فعالیت‌های درسی بالا می‌رود. بنابراین ایجاد تمرینی ساده در شروع هر درس باعث افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس می‌شود چون این کار ذهن دانش‌آموز را برای دریافت مطالب درسی جدید آماده می‌کند.
برای افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس هر درس را مرحله به مرحله ارائه دهید
آموزش مرحله‌به‌مرحله هر درس ذهن دانش‌آموزان را برای یادگیری بازتر می‌کند و فرایند یادگیری برای آن‌ها آسان‌تر می‌شود. در مقابل وقتی که یک درسی را ارائه می‌دهید و یک زمان مشخص برای انجام فعالیت‌ها تعیین کنید و بعد از آن به سراغ درس بعدی بروید، دانش‌آموزان نمی‌توانند مطالب را به خوبی یاد بگیرند. در نتیجه کمتر در کلاس مشارکت خواهند کرد. اما با تدریس مرحله‌به‌مرحله و درگیر کردن ذهن دانش‌آموزان، مشارکت در کلاس بیشتر شده و روند یادگیری آن‌ها بهتر می‌شود.
به دانش‌آموزان بگویید که درباره هر درس یک مقاله کوتاه بنویسند
بعد از ارائه هر درس، از دانش‌آموزان خود بخواهید تا یک مقاله کوتاه درباره آن درس، چیزهایی که یاد گرفته‌اند و سوالاتی که هنوز در ذهن آن‌ها باقی مانده، بنویسند. بعد از نوشتن، برای مقاله هر کدام از دانش‌آموزان توضیحی بنویسید. همچنین می‌توانید در کلاس مقاله‌ها را به همراه دانش‌آموزان بخوانید و درباره مواردی که آن‌ها نوشته‌اند بحث و گفت‌وگو کنید.
تفکر خلاق را در دانش‌آموزان خود تقویت کنید
مسئله‌ای درباره درسی که ارائه داده‌اید در کلاس مطرح کنید که چند جواب مختلف داشته باشد. سپس از دانش‌آموزان خود بخواهید که به دنبال پاسخ‌های درست بگردند. این کار تفکر خلاق را در دانش‌آموزان تقویت می‌کند. در واقع آن‌ها با این کار مجبور می‌شوند که تحقیق و بررسی کنند تا به جواب‌های درست برسند. همچنین دانش‌آموزان می‌فهمند که چگونه مسائل را از دیدگاه‌های مختلف بررسی کنند. پرورش تفکر خلاق به‌شدت باعث افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس می‌شود.
از روش‌های مختلف پرسش‌وپاسخ استفاده کنید
برای اینکه همه دانش‌آموزان در کلاس مشارکت کنند، می‌توانید از بعضی روش‌های پرسش‌وپاسخ استفاده کنید. در اکثر مواقع وقتی سوالی می‌پرسید، تعداد محدودی از دانش‌آموزان سعی می‌کنند به سوال شما جواب دهند و بقیه دانش‌آموزان هیچ مشارکتی نخواهند کرد. اما می‌توانید با تغییر دادن روش پرسش‌وپاسخ مشارکت دانش‌آموزان در کلاس را افزایش دهید.
برای مثال، می‌توانید سوالی بپرسید و از همه دانش‌آموزان بخواهید که به آن جواب دهند. یا از روش پاسخ با انگشت استفاده کنید. در این روش شما سوالی می‌پرسید و بعد دانش‌آموزان با نشان انگشت به شما جواب می‌دهند. جواب‌ها به این صورت است که یک انگشت به معنی «بله»، دو انگشت به معنی «خیر» و سه انگشت به معنی «مطمئن نبودن» است. با این روش‌ها همه دانش‌آموزان در کلاس مشارکت خواهند کرد.
برای افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس طرح درس را برای دانش‌آموزان توضیح دهید
قبل از تدریس هر درس، به دانش‌آموزان خود بگویید که در این درس جدید چه مطالبی را قرار است یاد بگیرند و یادگیری آن‌ها چه فایده‌ای برای آن‌ها دارد. به آن‌ها بگویید که برای یادگرفتن این مطالب باید در فعالیت‌های کلاس مشارکت کنند. با این کار دانش‌آموزان می‌فهمند که یادگیری این مطالب برای آن‌ها در زندگی و شغل آینده آن‌ها مفید خواهد بود و برای یاد گرفتن این مطالب باید در کلاس مشارکت کنند.
نقاط ضعف دانش‌آموزان را به آن‌ها بگویید و برای آن‌ها راهکاری پیشنهاد دهید
وقتی که به دانش‌آموزان فعالیتی در رابطه با درس جدید می‌دهید، بعد از انجام آن‌ها نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان را به آن‌ها بگویید و راهکارهایی برای برطرف کردن نقاط ضعف آن‌ها پیشنهاد دهید. به این کار «فیدبک دادن» گفته می‌شود که با انجام آن دانش‌آموزان به درک بهتری از مطالب تدریس شده می‌رسند و اعتماد به نفس بیشتری برای مشارکت در کلاس پیدا می‌کنند تا بتوانند نقاط ضعف خود را برطرف کنند.
موفقیت تحصیلی با افزایش مشارکت دانش آموزان در کلاس
معلمان برای تدریس در کلاس آنلاین و حضوری از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. اما چیزی که در روند تدریس بسیار اهمیت دارد، مشارکت در کلاس است. دانش‌آموزان برای یادگیری بهتر باید در فعالیت‌های کلاس مشارکت داشته باشند؛ اما این موضوع همیشه برای معلمان یک چالش بوده است. روش‌های مختلفی برای ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان و مشارکت آن‌ها در کلاس وجود دارد که در این مطلب به آن‌ها اشاره کردیم. اگر می‌خواهید یک کلاس پویا داشته باشید، سعی کنید از روش‌های پیشنهاد شده در این مطلب استفاده کنید.
