
هرم یادگیری یه مدل آموزشیه که در اون همه عوامل مهم در یادگیری موثر ذکر شده. آشنایی با این هرم هم برای معلمان، هم برای والدین و هم برای دانشآموزان مفیده. معلمان و والدین با استفاده از اطلاعات این هرم میتونن استراتژیهای آموزشی مناسبی رو حتی با برخی از ویژگیهای شخصیسازیشده ایجاد کنن. دانشآموزان هم با درک اجزای این هرم میتونن تقاط ضعف خودشون رو پوشش بدن و فرآیند یادگیری رو بهتر درک کنن. در این مطلب با این هرم و عناصر اون آشنا میشیم.

هرم یادگیری و اجزای آن
هرم یادگیری (Learning Pyramid) یک تئوری آموزشیه که توسط ادگار دیل (Edgar Dale) معلم و متخصص آموزش آمریکایی توسعه داده شد. این هرم با عنوان مخروط تجربه (Cone of Experience) هم شناخته میشه. از طرف دیگه هرم یادگیری بعد از تلاشهای ادگار دیل توسط یک مرکز تحقیقاتی به نام موسسه آزمایشگاههای آموزشی ملی آمریکا بهینهسازی و اصلاح شد.
از اون زمان تا حالا برخی از معلمان و مربیان آموزشی در روشهای آموزش آنلاین و حضوری، از اطلاعات این هرم برای درک نحوه عملکرد فرآیند یادگیری استفاده میکنن. برخی افراد دیگه هم ترجیح میدن از تئوریهای قدیمی یا جدیدتر استفاده کنن. با توجه به اینکه دانش یادگیری همواره در حال پیشرفته، شما میتونید با مطالعه این هرم و بهدست آوردن یه بینش مناسب نسبت به نحوه یادگیری، استراتژی مناسبی رو برای کلاس درس ایجاد کنید. توجه داشته باشید که هر جزء از هرم یادگیری دارای یک نمره کامل و مجزا از 100 نمره است که میزان اهمیت اون رو نشون میده. در ادامه با اجزای این هرم آشنا میشیم.
بخش اول: تدریس با شیوه سخنرانی
منظور از سخنرانی اینه که شما یه متن سخنرانی تهیه کنید و اون رو از حفظ یا از روی متن برای شاگردان در کلاس درس بخونید. نکته جالب اینه که در این روش تدریس، میزان یادگیری دانشآموزان تنها 5 درصد محاسبه شده و بنابراین ضعیفترین روش تدریسه و کمترین میزان یادگیری رو ایجاد میکنه. بنابراین برای بهینهسازی یادگیری در روش سخنرانی، شما حتما باید اون رو با روشهای دیگه تقویت کنید.

بخش دوم: خواندن
نرخ ماندگاری دروس ارائه شده در روش خواندن در ذهن فراگیران، معادل 10 درصده. البته شکی نیست که خواندن یکی از قدیمیترین و مفیدترین روشهای یادگیری هم هست اما از نظر بهرهروی باید بگیم که همچنان خیلی ضعیفه. دلیل این امر اینه که خواندن یه روش یادگیری غیرفعاله و دانشآموزان رو بهطور فعالانه درگیر محتوای آموزشی نمیکنه.
بخش سوم: استفاده از ابزارهای سمعی و بصری
منظور از ابزارهای سمعی و بصری، تمامی اشکال محتواهای آموزشیه که به اشکال فایل صوتی یا پادکست، فیلم آموزشی، عکس، نمودار یا انیمیشن ارائه میشن. در تئوری هرم یادگیری، این ابزارها باعث ماندگاری 20 درصد از محتوا در ذهن فراگیران میشن. خوشبختانه با استفاده مراکز آموزشی مدرن از فناوریهای روز امکان افزایش استفاده از این محتواهای آموزشی در سراسر دنیا بیشتر شده.
بخش چهارم: اثبات تجربی
حتما شما هم روزهایی رو به یاد میارین که معلمان شیمی اثبات برخی از نظریهها رو بهطور عملی در کلاس به ما نشون میدادن. به این روش میگیم اثبات تجربی. این روش اولین روش برای ایجاد یادگیری فعاله و در حدود 30 درصد از محتوای آموزشی با این روش در ذهن مخاطبان شما باقی میمونه. البته باید توجه داشت که این روش بیشتر مناسب محتوای درسی مرتبط با علوم تجربیه.
بخش پنجم: بحث گروهی در کلاس
در روش بحث گروهی، دانشآموزان درباره مطالب درسی بهطور گروهی در کل کلاس یا در گروههای کوچکتر بحث میکنند. استفاده از روشهای بحث در کلاس درس در مدل هرم یادگیری، میتونه به دانشآموزان کمک کنه تا 50 درصد از اطلاعاتی رو که در کنار همسالانشون بررسی میکنن، بهخاطر بسپرن. در این روش فراگیران علاقه دارن دریافت خودشون رو از یک موضوع اعلام کنن. اونها همینطور از نظرات انتقادی دیگران درباره درک و دریافتشون از موضوع باخبر میشن.
بخش ششم: تمرین عملی
فاصله بین آگاهی و تجربه در کلاس درس، همین تمرینهای عملیه. این تمرینها ممکنه از انواع تمرین کتبی، شفاهی، آزمون آنلاین یا با استفاده از ابزارهای آموزش عملی باشن. این مدل تدریس یکی از موثرترین روشهای تدریسه و کارشناسان آموزشی معتقدن باعث میشه 75 درصد از محتوای آموزشی در ذهن فراگیران ثبت بشه.

بخش هفتم: آموزش به دیگران
دانشآموزان بسیاری علاقه دارن محتواهای آموزشی رو که آموختن به همسالانشون یاد بدن. نکته قابل توجه اینه که خود اونها با این روش، بیشتر و بیشتر یاد میگیرنو این یعنی محتوای آموزشی تا 90 درصد در ذهن شون باقی میمونه. معلمان در این روش معمولا دانشآموزان رو ملزم میکنن که در یک موضوع تخصص داشته باشن. سپس از اونها میخوان تا جزئیات مهم اون موضوع رو با دقت کافی به دیگران منتقل کنن.
عوامل دیگر موثر بر مهارتهای یادگیری فراگیران
علاوهبر اجزای هرم یادگیری عوامل دیگری هم هستن که معلمان و والدین باید به اونها توجه کنن تا بتونن بهترین استراتژیهای آموزشی رو ایجاد کنن. برای مثال توجه به سطح رشد اهمیت بالایی داره. در حالی که دانشآموزان سطوح پایین نیاز به مباحث ساختارمند برای هدایت آموزشی نیاز دارن، ممکنه برای دانشآموزان سطوح بالاتر، بحثهای آزاد و مطالعات زمینهای و بین رشتهای هم مفید باشه. برخی دیگر از عوامل کاربردی در این زمینه عبارتند از:
- راهبردهای مطالعه: دانشآموزان علاوهبر کلاس درس نیاز دارن تا با آگاهی از راهبرهای مطالعه مفید و موثر در بیرون از کلاس درس آشنا باشن.
- ترجیحات یادگیری: یادگیری شخصیسازیشده یکی از رویکردهای جدید آموزشیه که در اون برای هر دانشآموز، مدلی از آموزش که تاثیر بیشتری داره، شناسایی و ارائه میشه
- دانش قبلی در مورد مطالب: اگر دانشآموزان جنبههایی از مطالب رو پیش از کلاس درس یاد گرفته باشن، احتمالا میتونن اطلاعات جدید رو بهتر یاد بگیرن و حفظ کنن. روش یادگیری معکوس یکی از روشهای موثر در این زمینه است. این روش توسط دو معلم شیمی به نامهای جاناتان برگمن و آرون سمز در سال 2007 ابداع شد. در این روش، محتوای آموزشی در منزل ارائه میشه و زمان و فضای کلاس درس به بحث و تمرین عملی اختصاص داده میشه
با اطلاعات هرم یادگیری، استراتژی آموزشی خود را ایجاد کنید
ادگار دیل توسعه دهنده نامدار تئوری هرم یادگیری معتقده که استفاده از روشهای تدریس چندگانه در کلاس، اعم از فعال و غیرفعال، به دانشآموزان کمک میکنه تا یادگیری بهتری داشته باشن. بنابراین شما با آگاهی از اطلاعات هر بخش از هرم یادگیری ادگار دیل و میزان تاثیر هر بخش، میتونید یک استراتژی آموزشی موثر رو برای کلاس درس خودتون ایجاد کنید.
همواره بهیاد داشته باشین برای ارائه بهتر مطالب آموزشی بهطور آنلاین و حضوری و ایجاد ساختار و برنامهریزی آموزشی مناسب میتونید از پلتفرمهای آموزشی پیشرو استفاده کنید. ما در این زمینه پلتفرم دایاموز رو به شما پیشنهاد میکنیم. دایاموز یه نرمافزار مدرسه کامل و پلتفرمیه که همه نیازهای آموزشی یک مدرسه و معلمان اون رو برای تدریس برآورده میکنه و باعث افزایش امکانات یادگیری برای تمامی دانشآموزان میشه. از دیگر مزایای این پلتفرم میشه به پشتیبانی اون از روش یادگیری معکوس، بهرهگیری از جدیدترین متدهای آموزشی در کلاس درس و آموزش آنلاین و نیز برخورداری از مجموعهای کامل از ابزارهای آموزشی اشاره کرد.